Nederlandse detailhandel aan de vooravond van grote
veranderingen
De Nederlandse detailhandel staat op een belangrijk
kruispunt. Doorgaan op dezelfde weg zal de economische en
maatschappelijke rol van de sector in gevaar brengen.
Zowel op individueel als gezamenlijk niveau is daarom
actie nodig om de sector versneld te herstructureren en
groeimogelijkheden te realiseren.
Dat concludeert adviesbureau McKinsey & Company in een
onderzoek naar de toekomst van de Nederlandse detailhandel –
Werk aan de winkel: de Nederlandse detailhandel in
versnelling richting 2025
– dat is opgesteld in opdracht van brancheorganisatie
Detailhandel Nederland.
Toekomstige verschuivingen in de bevolkingssamenstelling,
consumentengedrag, technologische innovatie en toenemende
concurrentie zorgen ervoor dat in de periode tot 2025 nieuwe
kansen en bedreigingen ontstaan voor de Nederlandse
detailhandel. Sommige winkeliers zullen in staat zijn zich
snel aan te passen en te groeien. Toch kan de situatie
binnen de totale detailhandel verslechteren als niet snel
actie wordt ondernomen door individuele retailers en de
sector als geheel.
Er staat veel op het spel als er niet wordt ingegrepen
Niet tijdig ingrijpen kan grote gevolgen hebben: een afname
in de werkgelegenheid die kan oplopen tot 55.000-130.000
voltijdbanen en een vermindering in de bijdrage aan het
Nederlandse BBP van 0.3 tot 1.0 procentpunt tegen 2025. Ook
dreigt in dat geval een verdere toename van de
winkelleegstand: McKinsey schat dat bij ongewijzigd beleid
20-35% van de huidige en geplande winkelruimte overbodig zou
kunnen worden, vooral in ‘non food’. Gezien de zeer langzame
onttrekking van winkelvloeroppervlak aan de markt en toename
van het belang van schaalvergroting, voorziet het
adviesbureau een verschraling van het winkelaanbod.
Alternatief scenario van groei
In een ‘alternatief scenario’ zetten retailers zich
individueel en samen met andere belanghebbenden in om de
sector te herstructureren en groeimogelijkheden te
realiseren. Om herstructurering mogelijk te maken zou de
overheid samen moeten werken met de sector om structurele
barrières – zoals inflexibele bestemmingsplannen, ongewenste
prikkels in de vastgoedsector en inflexibiliteit in de
arbeidsmarkt – weg te nemen. Individuele winkeliers zullen
versneld hun winkelportfolio en personeelsbestand moeten
aanpassen aan de veranderende marktomstandigheden.
Om groeikansen te realiseren moet de Nederlandse
detailhandel zich inzetten voor differentiatie en innovatie
over alle kanalen (offline en online) heen. Dit zal zowel
individuele als gezamenlijke actie van de sector vereisen.
Het is belangrijk dat individuele winkeliers zelf meer
innoveren en zich onderscheiden in winkelbeleving – in de
combinatie aanbod van goederen en diensten, gemak, service,
vermaak en inspiratie. Veel spelers zullen door de hele
keten heen moeten samenwerken om de steeds hogere
verwachtingen van de klant waar te maken en winstgevend te
blijven. Dit vereist flinke aanpassingen in het
organisatiemodel en de talentopbouw.
Nederlandse online marktplaatsen zullen moeten inzetten op
een lokaal producten en diensten aanbod, een naadloze
integratie van online en offline en versnelde invoering van
technologie.
Ten slotte zullen in samenwerking met winkeliers ook andere
partijen aan de slag moeten. Vastgoedeigenaren en winkeliers
moeten samenwerken om meer variatie en beleving te creëren
in de resterende winkelgebieden. Winkeliers kunnen elkaar
versterken door gezamenlijk Nederlandse producten en
diensten aan te prijzen in het buitenland. De overheid kan
regelgeving aanpassen om een gunstig groeiklimaat te
creëren.
Detailhandel gaat uitdaging aan
Tijdens Retailpoort 2016 in Den Haag overhandigde Guido van
Woerkom, voorzitter van Detailhandel Nederland, de
resultaten van het McKinsey onderzoek aan minister-president
Mark Rutte, die als hoofdgast aanwezig was. De
minister-president reageerde op het
onderzoeksrapport: "Het laat zien dat Nederlandse
winkeliers, ondanks moeilijke tijden en grote
uitdagingen, met frisse ondernemingszin de toekomst tegemoet
treden."
In zijn toespraak erkende Van Woerkom dat de Nederlandse
detailhandel voor een grote uitdaging staat. Samenwerking
met andere partners is daarom noodzakelijk. In dat kader
deed Van Woerkom ook een beroep op minister-president Mark
Rutte: “Er is veel werk aan de winkel. De detailhandel is er
klaar voor. Samen met u gaan wij de uitdaging aan!”, aldus
de voorzitter van Detailhandel Nederland.