Het nieuws haalde de media breed: Picnic zou Nederland verlaten als zij de cao voor supermarkten moeten volgen. Hoe kijkt u daar tegenaan?
Hoogstraaten: "Laat ik het helder zeggen: wij zien dit als pure onderhandelingsretoriek. Picnic probeert via de politiek en de publieke opinie druk uit te oefenen. Maar feit is en blijft dat Picnic een supermarkt is. En dus moet het bedrijf zich ook als supermarkt gedragen, inclusief het naleven van de afgesproken arbeidsvoorwaarden."
Toch stelt Picnic dat de loonkosten dan wel 40% hoger zouden uitvallen.
"Die berekening klopt simpelweg niet. Het verschil in kosten is veel kleiner dan Picnic wil doen voorkomen. Zo is het merendeel van de supermarktmedewerkers ouder dan 18 jaar. Zij zijn goed voor 80% van de gewerkte uren en bouwen pensioen op. Het beeld dat Picnic schetst van extreem jonge en dus ‘goedkope’ supermarktmedewerkers is niet correct.
Ook zijn een deel van de berekeningen gebaseerd op kennis uit verouderde rapporten, terwijl er ook recentere informatie is. Opvallend is dat Picnic ook ziekteverzuimkosten meerekent. Deze zijn twee keer zo hoog als het gemiddelde in de sector. Dat heeft natuurlijk ook invloed op hun personeelskosten, maar dat kun je moeilijk de cao aanrekenen."
Rechters hebben zich inmiddels uitgesproken in deze kwestie. Wat betekent dat?
"Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft op 24 juni 2025 in een door Picnic aangespannen hoger beroep nogmaals bevestigd dat Picnic onder de werkingssfeer van de CAO voor het Levensmiddelenbedrijf valt. Daarmee is het juridische debat hierover beslecht. Het is nu aan Picnic om verantwoordelijkheid te nemen. Door geen bezwaar aan te tekenen teven het verzoek om algemeen verbindend verklaring van de huidige Cao Levensmiddelenbedrijf maar wel dispensatie te vragen bij de minister van sociale zaken, erkennen ze dat de cao ook voor hen geldt. De net afgetreden minister Van Heijum heeft het recent nog heel duidelijk gesteld in een brief aan de Tweede Kamer. “Dispensatie kan alleen verleend worden als het desbetreffende bedrijf onder de cao valt waar wordt verzocht om dispensatie.”
Ze hebben die dispensatie toch al eerder gekregen?
“Klopt, een eerdere minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft destijds ten onrechte dispensatie verleend, gebaseerd op een onjuiste voorstelling van zakendat Picnic nog in gesprek was over een oplossing met de CAO-partijen en men dat niet wilde verstoren. Ik ben voor de CAO voor het levensmiddelenbedrijf de eerste werkgeversonderhandelaar en ik was op geen enkele wijze hiervan op de hoogte. Dispensatie was dus verleend op een onjuiste grond. We hebben dus ook bezwaar aangetekend en zijn nu in een beroepsprocedure bij de rechtbank. Deze discussie is nog niet afgerond.
Op dit moment is er in ieder geval geen sprake van vermeende ‘mediation’-gesprekken, dus is er mijns inziens geen enkele reden voor de minister om dispensatie te verlenen. De enige reden dat deze is aangevraagd is dat het voor Picnic te duur is om de Cao na te leven. We wachten de beslissing van de minister af.”
Waarom is het verlenen van dispensatie zo gevaarlijk?
"Het cao-stelsel is in Nederland een groot goed. Het zorgt voor een gelijk speelveld en voorkomt neerwaartse concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Als Picnic een uitzondering krijgt, dan volgen er onvermijdelijk meer aanvragen van andere bedrijven. Ik ken wel meer bedrijven die economische redenen hebben om van de Cao af te willen wijken. Onze CAO is een afspraak over de minimum arbeidsvoorwaarden, zodat er geen concurrentie op dit vlak ontstaat. Deze mogelijkheid wordt door de mededingingswet ondersteund. Dispensatie betekent een bijl aan de wortel van het Cao stelsel en zal ertoe leiden dat cao’s hun kracht verliezen. Dan worden mkb-ondernemers gedwongen om zelf arbeidsvoorwaarden te formuleren, contracten te schrijven en alles individueel af te stemmen. Dat zorgt niet alleen voor veel tijdsverlies en meer administratieve lasten en kosten voor de mkb-winkeliers maar ook voor meer onzekerheid voor de medewerkers. Voor hen betekent het slechtere arbeidsvoorwaarden. En uiteindelijk raakt het ook de consument, want concurrentie op arbeidsvoorwaarden gaat ten koste van service en kwaliteit. Niet alleen in onze branche maar ook alle andere branches. Precies dat moet voorkomen worden."
In de media werd gesuggereerd dat de ACM Picnic in dit proces steunt. Klopt dat beeld?
"Nee, dat klopt niet. De ACM heeft ons expliciet bevestigd dat hun advies aan de minister niet bedoeld is als steun aan een individuele partij. Integendeel, de ACM erkent het belang van cao’s om eerlijke arbeidsvoorwaarden te waarborgen. Ze onderstrepen ook dat afspraken in cao’s juist zijn toegestaan binnen het mededingingsrecht, omdat ze voorkomen dat bedrijven elkaar naar beneden concurreren op de arbeidsmarkt. Dat is een belangrijk punt dat in de publieke discussie vaak vergeten wordt. En ook met betrekking tot deze brief heeft de minister aangegeven een eigen afweging te maken, waarbij hij zich houdt aan de toepasselijke wet- en regelgeving."
Picnic wijst vaak op hun innovatieve bedrijfsmodel en de bijbehorende kosten. Is dat een valide argument?
"Innovatie is mooi en belangrijk, maar Picnic is daarin zeker niet uniek. In de levensmiddelenbranche wordt voortdurend geïnvesteerd in technologie: van distributiecentra tot apps, zelfscankassa’s en digitale schaplabels. Iedere ondernemer kiest zijn eigen bedrijfsmodel. Maar keuzes hebben consequenties. Als Picnic ervoor kiest om uitsluitend met auto’s te bezorgen, dan moeten bezorgers een rijbewijs hebben en dus 18 jaar of ouder zijn. Dat leidt tot een ander kostenplaatje, maar dat is een bedrijfskeuze, geen reden om de cao ter discussie te stellen. De andere bezorgers in onze branche volgen gewoon de CAO "
Tot slot: hoe ziet u de toekomst voor Picnic en andere innovatieve spelers in de branche?
"Wat mij betreft is dat een toekomst waarin iedereen dezelfde cao toepast. Er is bewezen ruimte is voor verschillende bedrijfsmodellen. Online bestellen en bezorgen hoort, al jaren inmiddels, gewoon bij de supermarktpraktijk. Maar wát je model ook is, je moet je aan de basisregels houden en eventueel je model daarop aanpassen. Cao’s zorgen voor stabiliteit en duidelijkheid in de sector. Ze zijn een minimum, ondernemers mogen altijd méér bieden. En dat gebeurt in de praktijk ook vaak. Maar naar beneden concurreren, dat mag en dat kan niet. En als er punten zijn die absoluut niet werkbaar zijn, dan moeten we dat als dat de wens is van onze totale achterban, meenemen in de volgende Cao onderhandelingen. Zo zijn er in de afgelopen Cao’s al belangrijke wijzigingen bereikt zoals de afschaffing van de zaterdagcompensatie en de halvering van de zondagcompensatie. Met de resultaten van de onderhandelingen moet iedereen rekening houden, al zijn die net altijd even makkelijk weg te slikken voor alle werkgevers, neem sommige loonsverhogingen. Afspraak is afspraak. Daar hoort ook Picnic gewoon in mee te gaan. Als je dat niet wil, dan kan je inderdaad vertrekken als dat een betere optie is. Het gat dat valt, kan door de overige supermarkten prima opgevangen worden, omdat zij ook over innovatieve modellen beschikken en thuisbezorgen al sinds de vorige eeuw in de genen van de kruideniers zit.“
