29-10-2025
Ook in de detailhandel is schijnzelfstandigheid een onderwerp. Dat betekent dat iemand als zelfstandige werkt, terwijl er juridisch eigenlijk sprake is van een dienstverband. Dat kan grote gevolgen hebben: de Belastingdienst kan met een naheffing komen, maar ook de “ZZP’er” zelf kan achteraf een beroep doen op werknemersrechten. In beide gevallen kunnen de afspraken die u dacht te hebben, flink onder druk komen te staan.
Schijnzelfstandigheid in de detailhandel is een onderwerp waar de belastingdienst ook naar kijkt. Dat betekent dat er aandacht komt voor een contract met iemand die als zelfstandige werkt, terwijl er juridisch eigenlijk sprake is van een arbeidsovereenkomst. Dat kan grote gevolgen hebben: de Belastingdienst kan met een naheffing komen, maar ook de ‘fake ZZP’er’ zelf kan achteraf een beroep doen op werknemersrechten. In beide gevallen kunnen de afspraken die u dacht te hebben, flink onder druk komen te staan.
Vroeger keken we vooral naar drie elementen: loon, arbeid en gezag. Tegenwoordig is dat door een uitspraak van de Hoge Raad complexer. De Hoge Raad heeft in het zogeheten Deliveroo-arrest (24 maart 2023) negen criteria benoemd die samen bepalen of iemand werknemer of zelfstandige is. Denk aan zaken als: wie bepaalt de werktijden, hoe structureel is het werk, loopt de uitvoerder risico, en hoe presenteert hij of zij zich naar buiten toe?
Belangrijk is dat dit altijd per geval beoordeeld moet worden. Dat iemand “ongeveer hetzelfde werk” doet als werknemers, betekent dus niet automatisch dat er sprake is van een dienstverband – maar het kan wel een goede aanwijzing zijn. Een verkeerde inschatting van de ondernemer, die een contract sluit met een zelfstandige, kan leiden tot een sanctie van de Belastingdienst, maar ook de ingehuurde kracht zelf kan met terugwerkende kracht de aanwezigheid van een dienstverband claimen,
Denk bijvoorbeeld aan
Het risico ligt vaker bij de ondernemer dan u denkt en niet bij het platform of uitzendbureau. Zo zou het niet veilig zijn om niet te controleren of de medewerkers die door een uitzendbureau geleverd wordt wel een arbeidsovereenkomst bij het uitzendbureau heeft en niet een ZZP-er is die door een uitzendbureau naar u gestuurd wordt.
Vanaf 1 februari 2026 zal de Belastingdienst strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Heeft u uw dossier na 1 februari 2026 op orde en is geen sprake van schijnzelfstandigheid dan zal men niet snel terugkijken tot januari 2025. Wordt na 1 februari 2026 wel een onregelmatigheid vastgesteld, dan wordt in eerste instantie maximaal teruggekeken tot 1 januari 2025, maar dat zal stapsgewijs worden uitgebreid.
Dat is heel begrijpelijk – de beoordeling is vaak complex. Dat bleek ook uit de gesprekken die wij hierover met de Belastingdienst hebben gevoerd. Daarom horen wij graag van u: tegen welke onduidelijkheden loopt u aan? In welke situaties twijfelt u over de juiste aanpak?
Stuur uw voorbeelden naar reactie@vakcentrum.nl. Wij denken graag met u mee om problemen achteraf te voorkomen. De door ons ontvangen – en geanonimiseerde – voorbeelden nemen wij mee in een vervolggesprek met de Belastingdienst, zodat uw praktijkervaring helpt om meer duidelijkheid te creëren.