Met enige regelmaat krijgen we de vraag: moet ik elektriciteit vastzetten of niet? Wat gaat de energiemarkt doen over twee jaar? Ik lees in de media dat de prijzen gaan stijgen, zal ik vastzetten? Let op: we gaan nu wat dieper in op elektriciteit; voor gas spelen er andere factoren.
Wat is nou op lange termijn de slimste manier van inkopen: dynamisch of vaste prijzen?
Daarvoor is het goed om te kijken wat u precies met elkaar vergelijkt. Stel, u volgt de spotmarkt, waarbij u ieder uur inkoopt wat u nodig hebt tegen het dan geldende tarief, versus de 1 year ahead-markt. Bij het laatste klikt u het volume vast op de termijnmarkt. Onderzoeksbureau Roland Berger heeft daar in 2016 een interessant onderzoek naar gedaan.
Stel dat we dat onderzoek herhalen voor de afgelopen drie jaar: u zou de spot volgen versus vaste prijzen op de 1 year ahead-markt. En we zouden niet op het beste moment, niet op het slechtste moment, maar precies daartussenin klikken. Dan komen we op onderstaande verschillen:
| Spotprijzen in MWh |
Termijnmarkt in MWh | |
| 2022 | € 241,93 |
€ 186,00 Cal +1 |
| 2023 | € 95,82 | € 485,00 Cal +1 |
| 2024 | €68,59 | € 145,00 Cal + 1 |
| Gemiddelde prijs afgelopen 3 jaar | € 135,45 | € 272,00 |
Het aardige aan bovenstaand voorbeeld is dat we hier drie jaar hebben genomen waarin de grootste stijging van de energieprijs in twintig jaar is verwerkt. Je zou verwachten dat in zo’n situatie iedereen die blootgesteld is aan de spotmarkt fors duurder uit is. Toch is het tegenovergestelde waar.
Maar interessanter nog: deze casus stelt eigenlijk de vraag wat op lange termijn beter is. Een index volgen of actief keuzes maken om de index te verslaan. Let wel: er wordt vaak gedacht dat het vastzetten van prijzen zekerheid verschaft, maar eigenlijk neemt u hier ook een risico. Uspeculeert namelijk tegen de markt. Dus: bent u in staat om de index op lange termijn te verslaan door actief vast te leggen?
Daar kunnen we een mooi bruggetje maken naar de aandelenmarkt, ook een markt met een onderliggende beurs. Daar is de afgelopen jaren onderzocht: wat is beter, actief of passief beleggen? Er zijn veel wetenschappelijke onderzoeken naar uitgevoerd. Enkele bevindingen:
Bovenstaand geeft stof tot nadenken. Als het significant niet mogelijk is om de markt te verslaan, waarom zou je hem dan niet volgen met een koppeling? Combineer je deze kennis met de huidige marktsituatie in Nederland: netcongestie. Dat betekent niets anders dan dat we een marktplaats (het elektriciteitsnet) hebben die vol zit. Er staan 14.000 bedrijven in de rij om extra vraag te creëren, maar zij moeten wachten tot 2032 voordat zij kunnen kopen. Het net is immers niet groot genoeg. Aan de andere kant heeft half Nederland zijn dak vol gelegd met zonnepanelen en hebben we een groot overschot op die marktplaats (het net) gecreëerd. Kortom: de druk op elektriciteitsprijzen lijkt niet zomaar weg te gaan.
Kortom, een dynamische inkoopstrategie lijkt zowel wetenschappelijk de beste keuze, als wel gezien de specifieke situatie in Nederland.