Onlangs nog werd door het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in hoger beroep uitgesproken dat de ‘supermarkt op wielen’ Picnic onder de CAO voor het Levensmiddelenbedrijf valt. Deze cao is van toepassing voor supermarkten, biologische speciaalzaken en foodspeciaalzaken. Ondanks deze uitspraak heeft de minister, dispensatie verleend, maar beperkt tot bedrijven die “uitsluitend aan huis leveren’’.
Geen wezenlijk onderscheid
Voor de rechters was duidelijk dat er geen wezenlijk onderscheid is tussen Picnic en de overige supermarkten. De consument bestelt een artikel en dat wordt thuisbezorgd. Diezelfde service wordt ook verleend door de andere supermarkten. Dat Picnic geen winkels heeft, en met het oog op het bezorgen veel medewerkers met een rijbewijs, is keuze voor een eigen bedrijfsmodel en maakt volgens de rechtbanken (zowel in eerste aanleg als in hoger beroep) niet dermate verschil dat de cao niet van toepassing zou zijn.
Weer naar de rechter
Een stap naar de rechter ligt voor het Vakcentrum dan ook voor de hand. “Een eerdere minister heeft ook al eens dispensatie verleend. Dat was op duidelijk onjuiste gronden. We hebben daarover een uitspraak van de rechter gevraagd. Die procedure loopt nog. We moeten kijken of we deze dispensatie daarbij kunnen voegen of dat dit een tweede rechtszaak tegen het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt” zo stelt Vakcentrum-directeur Patricia Hoogstraaten.
Den Haag bang voor innovatieve bedrijven
Het lijkt er volgens Hoogstraaten op dat men in Den Haag bang is voor ‘innovatieve’ bedrijven. “Er wordt de laatste tijd veel gesproken over het vestigingsklimaat en het mogelijk naar het buitenland trekken van innovatieve bedrijven. Ik krijg de indruk dat men daardoor wel erg voorzichtig is geworden. Terwijl ik mij afvraag hoe reëel die bedreigingen zijn. Daarbij gaat men overigens ook voorbij aan de enorme inspanningen die geleverd worden door de supermarkten die wel de cao volgen”. “Ook in een advies van de ACM in deze kwestie lijkt innovatie zwaarder te tellen dan een gelijk speelveld waar het gaat om arbeidsvoorwaarden. Juist waar het gaat om die arbeidsvoorwaarden willen we concurrentie voorkomen”.
“Tot onze verbazing blijkt dat de ACM zich niet alleen nu, maar ook bij de vorige dispensatie-aanvraag betrokken is geweest. Daarbij is in het geheel geen hoor en wederhoor toegepast en heeft men zich geconcentreerd op elementen die door Picnic cs zijn aangedragen.
Schade aan het cao-stelsel
Met het verlenen van de dispensatie verzwakt minister Paul ook het cao-stelsel. "Het cao-stelsel is in Nederland een groot goed. Het zorgt voor een gelijk speelveld en voorkomt neerwaartse concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Dat belang is eerder dit jaar nog eens benadrukt door de centrale werknemers- en werkgeversorganisaties in een advies van de STAR aan de minister. En ook Europees is het streven dat 80% van de medewerkers onder een cao vallen. Als Picnic een uitzondering krijgt, dan volgen er onvermijdelijk meer aanvragen van andere bedrijven. Ik ken wel meer bedrijven die economische redenen hebben om van de Cao af te willen wijken en vast ook niet alleen in onze branche. Onze CAO is een afspraak over de minimum arbeidsvoorwaarden, zodat er geen concurrentie op dit vlak ontstaat. Deze mogelijkheid wordt door de mededingingswet ondersteund. Dispensatie betekent een bijl aan de wortel van het cao-stelsel en zal ertoe leiden dat cao’s hun kracht verliezen”.
Mkb-ondernemers, werknemers en consument de dupe
“Mkb-ondernemers en hun medewerkers zien de meerwaarde van een cao die algemeen verbinden verklaard is en daarmee voorziet in een gelijk speelveld voor de hele branche. Zonder een cao zouden zij zich gedwongen zien om individueel arbeidsvoorwaarden te formuleren, contracten te schrijven en alles af te stemmen. Dat zorgt niet alleen voor veel tijdsverlies en meer administratieve lasten en kosten voor de mkb-winkeliers maar ook voor meer onzekerheid voor de medewerkers. Voor hen kan het ook slechtere arbeidsvoorwaarden betekenen. En uiteindelijk raakt het ook de consument, want concurrentie op arbeidsvoorwaarden gaat ten koste van service en kwaliteit. Niet alleen in onze branche maar ook alle andere branches. Precies dat moet voorkomen worden."